---

---

อาลัยในเพื่อนร่วมงานรุ่นเดียวกัน

เพื่อนผู้ร่วมงานกันมาแต่ยังเป็นหนุ่มแน่น เพื่อสร้างตนเองให้ตั้งอยู่บนขาทั้งสองของตนเอง คือคุณ ป. อินทรปาลิต และผมผู้เขียน ซึ่งก็เป็นธรรมดาของโลกมนุษย์ที่เกิดมา จะต้องพึ่งตนเองตามหลักที่ถูกต้องและการพึ่งตนเองนี้ทำให้คุณ ป. อินทรปาลิตกับผมได้มาพบและร่วมงานกันในสมัยที่ผ่านมาแล้วเกือบ ๔๐ปี ผมกับคุณเวช กระตุฤกษ์ เจ้าของสำนักพิพม์เพลินจิตต์ ได้พยายามก่อตั้งสำนักพิมพ์กันขึ้นในครั้งแรกในฐานะง่อนแง่น คือยังมองทางข้างหน้าไม่ออกว่าจะไปกันรอดหรือไม่รอด โดยมีพวกร่วมงานครั้งแรกคือ ส. บุญเสนอ, หนู ยืนยง, คุณเวช กระตุฤกษ์ และผม เหม เวชกร เราจึงมีข้อหารือกันในปัญหาการหาเรื่องมาตีพิมพ์ที่จะไปรอดไม่ล้มลง จำจะต้องพิมพ์หนังสือระดับกลาง คือระดับที่มีคนอ่านมาก ซื้อง่ายขายคล่อง จึงจะนำสำนักพิมพ์ของเราไปรอดพ้นการล้มได้ ที่สำนักเราต้องเลือกเอาอย่างนี้ก็โดยว่าเราทั้งหมดไม่มีวาสนาใดที่จะมีกำลังช่วย ทุกคนมีแต่ตัวที่ตั้งอยู่บนขาทั้งสองเท่านั้น

สำนักของเราเดินไปได้บ้างแล้ว โดยซื้อง่ายขายคล่องตามระดับ ก็มีผู้ที่เข้ามาร่วมช่วยในสำนักงานอีกก็คือ จำนง วงศ์ข้าหลวง, มนัส จรรยงค์ ก็พอดีมีผู้นำเรื่องของคุณ ป. อินทรปาลิตมามอบให้เราพิจารณา โดยคุณ ป. ยังไม่มาพบเรา ยังปิดตัวอยู่ เรื่องแรกก็คือ "นักเรียนนายร้อย" พวกเราทั้งหมดได้ตรวจเรื่องของคุณ ป. และรู้สึกว่าเรื่องของคุณ ป. จะนำในระดับนี้ได้ดี ก็จัดส่งช่างเรียง

ผมเป็นผู้สังเกตการณ์ ก็ได้ยินช่างเรียงที่กำลังพูดนิยมชมชอบกันว่าวางเรื่องและใช้สำนวนได้เศร้าโศกถึงใจดี และยิ่งกว่านั้น เมื่อพิมพ์แล้วส่งเข้าช่างพับ ผู้หญิงมากคน ผมได้พบว่าผู้หญิงช่างพับร้องไห้กระจองอแง เมื่ออ่านไปพับไปจะเข้าเล่ม ผมจึงพบว่า ลางของการสร้างตัวของคุณ ป. ได้เกิดแล้วตามความมุ่งหมายของเขา

พอออกสู่ตลาด ก็กึกก้องทีเดียว นาม ป. อินทรปาลิตก็เกิดขึ้นในตลาดหนังสือ และนามของคุณ ป. ก็ดังนานอยู่ ก็มิได้เปลี่ยนระดับเก่า ที่พูดดังนี้มิได้หมายความว่า คุณ ป. จะไม่สามารถเปลี่ยนระดับได้ หาเป็นดังนั้นไม่ ผมขอรับรองว่า คุณ ป. สมัครใจเขียนระดับนั้น โดยถือว่าระดับที่ทำให้คุณ ป. โผล่ขึ้นมาในวงการหนังสือ คุณ ป. ก็ชื่นชมและซื่อสัตย์ในงานของตนที่ตั้งใจมาแต่เดิม แม้แต่เพื่อนร่วมงานรุ่นเดียวกันสำนักเดียวกัน นานเข้าจะเปลี่ยนระดับไป แต่คุณ ป. คงยึดรากฐานเดิมอย่างชื่นบาน ครั้นนานๆ เข้าตลาดหนังสือขอบเมืองไทยก็มีปฏิกิริยาไปบ้าง คือรุ่งเรืองบ้าง ยืนพื้นบ้าง ตกต่ำบ้าง ไม่เหมือนประเทศอื่นเขา เกิดจากคนอ่านประเทศเราเพิ่มจำนวนช้ามาก กล่าวคือไม่ค่อยชอบอ่านหนังสือกัน พวกนักพิมพ์ทุกสำนักรู้กันดี และต่างก็เบี่ยงบ่ายยักย้ายกันไปตามเหตุการณ์เพื่อต่อสู้ทางการพิมพ์

ในยุคหลังที่ตลาดหนังสือเมืองไทยไม่ยืนยงคงที่นี่เอง คุณ ป. ได้เปลี่ยนการประพันธ์ไปในแนวใหม่ แต่ไม่ใช่เปลี่ยนระดับ แนวนั้นคือ ชุดสามเกลอ "พล นิกร กิมหงวน" น่าแปลกใจและตื่นเต้นนัก ผู้อ่านต่างรับรองกันอย่างกึกก้อง แนวนี้จะเป็นระดับใดก็ตาม แต่ไม่มีใครจะทัดเทียมเขาไปได้เลย พอเอ่ยถึง พล นิกร กิมหงวน คนไทยที่อ่านหนังสือไทยออกจะรู้จักทั้งนั้น แม้แต่คุณ ป. จะแก่เฒ่าลงไป แต่ก็คงรักษาระดับไว้เป็นอย่างดี ทรนงในตัวเองอย่างน่าเคารพรัก ทั้งไม่เป็นผู้เห่อเหิมตัวเอง ทั้งไม่น้อยเนื้อต่ำใจในความเป็นอยู่แห่งตัวเอง เป็นผู้รู้จักตัวเองเป็นอย่างดีเลิศ

จนขั้นสุดท้าย คุณ ป. มาสิ้นลมไปก็ยังอยู่ในระหว่างจับปากกาสิ้นลม ไม่เคยหน่ายหนีทิ้งงานประพันธ์ไป รักษาใจได้มั่นคงอย่างหาตัวจับยาก คุณ ป. มาจากไป สุดที่เพื่อนรุ่นเดียวกันจะฉุดไว้ได้ ต่างอาลัยอาวรณ์กันเป็นยิ่งนัก นับว่าสิ้นคนที่ระบายโลกให้สดชื่นแจ่มใสไปเสียแล้ว ผู้ที่เคยร่วมรุ่นร่วมสำนักได้ยึดเอาเป็นที่ระลึกว่า สิ้นไปแล้วคนหนึ่งที่พยายามก่อร่างสร้างตัวเองมา โดยที่ยืนอยู่บนขาทั้งสองข้างของตัวเองได้ ไม่ต้องมีใครช่วยประกอบคุณ ป. โดยทางหนึ่งทางใด จนลาโลกไปอย่างไว้ชื่อ

พวกรุ่นเดียวกันก็ได้แต่ถอนใจเสียดายอาลัยยิ่งนัก ที่มาขาดคนที่มีจิตใจแกร่งทรนงในตนเองเสียแล้ว เช่นเดียวกับมนัส จรรยงค์ และจำนง วงศ์ข้าหลวง เพื่อนผู้ร่วมยุคกับคุณ ป. จะเป็นใครก็ตาม ที่รักก่อตัวเองตามโบราณที่ว่า มีพร้าขัดหลังเล่มเดียวก็ต่อสู้ชีวิตได้จนแก่จนเฒ่า จงเป็นดังนี้ทุกคน วิญญานคุณ ป. อินทรปาลิต จะอยู่ที่ใดก็ตาม จงทราบด้วยว่า เพื่อนรุ่นเดียวกันยังอาลัยนัก และขอให้ไปสู่ที่สุขสุดแต่คุณ ป. จะใช้ปากกาของคุณขีดเขียนเอาตามประสงค์เถิด พวกเรามีปากกาจะนำไปได้ทุกแห่งตามความต้องการ

เหม เวชกร