---

---

เมื่อ 2-3 คืนที่ผ่านมา ผมนอนอ่านชีวประวัติของนักประพันธ์เอกแห่งยุคท่านหนึ่ง, คือ ป. อินทรปาลิต, ซึ่งผมยกย่องท่านว่า เป็นนักประพันธ์ผู้มีอิทธิพลต่อความรู้สึกนึกคิดของผมตั้งแต่เล็กจนโต, และตั้งแต่โตจนกระทั่งจะแก่, ยิ่งกว่าใครทั้งสิ้น. ที่ผมคิดอย่างนี้ และที่ผมทำอย่างนี้ ก็เป็นเพราะอิทธิพลจากการอ่านหนังสือของท่าน ป. อินทรปาลิต. หนังสือชีวประวัติที่กล่าวถึงนี้ชื่อว่า "คนขายฝัน" เรียบเรียงโดยการค้นคว้าของคุณเริงชัย พุทธาโร. ในการพิมพ์ครั้งที่ 2 คุณเริงชัย ฯ ได้ให้เกียรติผม โดยนำเอาข้อเขียนของผมชื่อ "ป. อินทรปาลิต กับวิวัฒนาการของสังคมไทย" ซึ่งตีพิมพ์ในหนังสืออนุสรณ์งานศพของนักประพันธ์ผู้นั้น เมื่อปี 2512 มารวมไว้ด้วย.

อ่านประวัติของ ป. อินทรปาลิต แล้ว ก็รู้ทันทีว่าคนอย่างนี้ทำงานอยู่ในกรอบไม่ได้, เพราะใจเป็นอิสระ. นักประพันธ์ส่วนมากก็เหมือน ๆ กันซึ่งจะรวมทั้งตัวผมอีกสักคนก็ยังได้. ป. อินทรปาลิต รับราชการไม่ได้ และเรียนหนังสือในโรงเรียนก็มีอุปสรรค. มันเป็นเรื่องของคนที่คิดไม่เหมือนใครและไม่มีใครเหมือน, ก็เพราะความเป็นอิสระของความคิดและจิตใจนี่แหละที่บันดาลให้นักเขียนและนักประพันธ์สร้างงานต่าง ๆ ออกมาให้อ่านกัน. สังเกตุดูให้ดีสิครับ, คนที่มีความคิดอยู่ในกะลาครอบมักจะเขียนหนังสือไม่ได้, หรือหากจะต้องเขียน ก็อ่านไม่สนุก

ผมเป็นคนที่อ่านหนังสือที่แต่งโดย ป. อินทรปาลิต มากที่สุดในโลกคนหนึ่ง, ได้อ่านมานับพันเรื่อง, โดยเฉพาะเรื่องชุด พล นิกร กิมหงวน ผมคิดว่าจะขาดตกไปก็ไม่กี่เรื่องในระหว่างที่ผมไปอยู่เมืองนอก. มีอยู่เรื่องหนึ่งที่กล่าวถึงหรืออ้างถึงในหนังสือ "คนขายฝัน" ซึ่งผมไม่เคยอ่าน, หนังสือ พล นิกร กิมหงวน เรื่องที่ว่านี้ ท่าน ป. อินทรปาลิต เขียนเมื่อก่อนถึงแก่กรรมไม่นาน, ให้ชื่อว่า "สู่อนาคต". ผมเก็บความจากหนังสือของคุณเริงชัย พุทธาโร, ฟังดูคล้าย ๆ กับรายการโทรทัศน์อเมริกันชุด "แดนสนธยา" อย่างนั้น, คือ เป็นเรื่องที่จะเกิดขึ้นในอนาคต หากคนปัจจุบันสามารถท่องเที่ยวล้ำกาลเวลาไปรู้ไปอยู่ ไปเห็นล่วงหน้า, โดยอนุภาพของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีและของ ดร.ดิเรก ณรงค์ฤทธิ์.

ป. อินทรปาลิต เขียนเรื่องนี้เป็นในปี 2510 แต่ ดร.ดิเรก ฯ สามารถทำให้คณะพรรคสี่สหาย ข้ามไปสัมผัสกับเหตุการณ์ในปี 2550, คือ 40 ปีล่วงหน้าได้. กล่าวอย่างตรงไปตรงมาก็คือ ป. อินทรปาลิต สร้างจินตนาการว่ากรุงเทพ ฯ ในอนาคตจะเป็นอย่างไร. ผมเคยเขียนว่า ป. อินทรปาลิต เป็นผู้บันทึกเหตุการณ์ต่อเนื่องกันมา 30-40 ปี คือตั้งแต่ประมาณปี 2480 ถึงปี 2510. สำหรับเรื่อง "สู่อนาคต" นี้คุณปรีชา ฯ ได้มองไปข้างหน้าต่อไปอีกถึง 40 ปี เมื่อก่อนจะถึงแก่กรรม. ผมไม่ได้อ่านทั้งเรื่อง ก็คงจะบรรยายได้ไม่ละเอียด, จะเล่าเฉพาะตอนที่คุณเริงชัย ฯ หยิบยกมาให้อ่าน.

เรื่องราวก็คล้าย ๆ อย่างนี้ครับ คือคณะพรรคสี่สหายได้เดินล้ำหน้ายุคไปถึงปี 2550. เมื่อไปถึงบ้านพัชราภรณ์ ก็ได้ทราบว่าในปีดังกล่าวพวกตนได้ล่วงลับกันไปหมดแล้ว, คนที่เฝ้าบ้านพูดภาษาไทยไม่ได้ และไม่เข้าใจภาษาไทยเลย, แจ้งว่าได้มีประกาศเป็นทางการให้ใช้ภาษาอังกฤษแทนภาษาไทยมาตั้งแต่ปี 2527 ซึ่งเป็นปีที่แกเกิด หรืออะไรทำนองนั้น, ท่าน ป. อินทรปาลิต คงจะรำคาญคนไทยที่พูดภาษาอังกฤษปนภาษาไทยมานานแล้ว, ก็เลยคาดเอาล่วงหน้าว่า หากยังคงเป็นอย่างนี้ต่อไป ไม่ช้าไม่นานเมืองไทยก็คงจะเลิกใช้ภาษาไทยกันได้, และกำหนดเอาปี 2527 เป็นปีที่เลิกใช้ภาษาไทยในเมืองไทยเป็นทางการ.

โดยความจริงแล้ว ในปี 2527 เราก็ยังพูดภาษาไทยกันอยู่ในเมืองไทย, และแม้ขณะนี้ก็ยังพูดกันอยู่, แต่อีกหลาย ๆ ปีข้างหน้าก็ชักจะไม่แน่เหมือนกัน โดยเฉพาะในแวดวงนักวิชาการและข้าราชการชั้นสูง. เราจะสังเกตุเห็นว่าเวลาที่นักข่าววิทยุหรือโทรทัศน์เขาสัมภาษณ์ท่านเหล่านี้, ภาษาฝรั่งจะหลุดออกมาแพรวพราว. ในภาคเอกชนก็เหมือนกัน, นักธุรกิจโต ๆ หลายท่านจะพูดภาษาอังกฤษปนไทย ก็คงไม่ใช่มีเจตนาจะวางมาดอะไรหรอกครับ, คงจะเป็นความเคยชินมากกว่า และก็ขาดความระมัดระวัง เมื่อไม่นานมานี้ ผมได้ยินแว่ว ๆ ว่ามีใครคนหนึ่งบัญญัติศัพท์ไทยปนอังกฤษ ในลักษณะของราชาศัพท์ขึ้นมาอย่างเก๋คำหนึ่ง, ดูเหมือนจะเป็นคำว่า "พระราชไอเดีย". จำได้แล้ว, อ่านพบในข้อเขียนของท่านอาจารย์ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ก่อนที่ท่านจะเดินทางไปเข้าโรงซ่อมสุขภาพครั้งใหญ่ที่อเมริกา.

เรื่องคนไทยพูดภาษาอังกฤษก็ไม่ว่าอะไรหรอกครับ เพราะเราอยู่ในโลกแคบ ๆ ที่มีหลายชนิดหลายภาษา, ก็จะต้องรู้ภาษาโน้นบ้างภาษานี้บ้าง โดยเฉพาะในเรื่องที่เป็นวิชาการหรือความรู้เฉพาะ, และบางวิชาเขาก็ต้องใช้ภาษาต่างประเทศมาก เช่น วิชาแพทย์ เป็นต้น. อย่างไรก็ตาม เวลาที่พูดโดยมีคนธรรมดา ๆ ฟัง, ก็จะต้องพยายามพูดภาษาไทยกันหน่อย, ถ้าจะเอ่ยคำภาษาต่างประเทศ ก็จะต้องรับอธิบายเสียว่าหมายความว่ากระไรในภาษาไทย, เป็นการแลกเปลี่ยนความรู้กัน. ตัวผมเองสมัยเมื่อกลับจากเมืองนอกมาเป็นอาจารย์จุฬา ฯ ใหม่ ๆ 30 กว่าปีมาแล้ว, แต่งตำราก็มีภาษาอังกฤษแพรวพราวเหมือนกัน เพราะเห็นว่าเป็นวิชาของฝรั่ง ไม่มีคำภาษาไทยที่ตรงความหมาย. พูดตรง ๆ ก็คือไม่ได้พยายามคิดหาคำภาษาไทยเอาเสียเลย. นั่นแหละครับที่เขาบอกว่า โง่มันมาก่อนฉลาด. เดี๋ยวนี้ผมฉลาดขึ้นมากแล้ว เพราะมีอายุมาค่อนศตวรรษ, แต่งหนังสือวิชาการ เดี๋ยวนี้ไม่มีภาษาอังกฤษเลยสักคำเดียว. ถ้าจะเขียนเป็นภาษาอังกฤษ ก็ใช้ภาษาอังกฤษหมด, ยิ่งตอนนี้เป็นอนุกรรมการบัญญัติศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานด้วยแล้ว, ก็ยิ่งต้องระวังตัวแจ.

พิมพ์ครั้งแรกใน "ฟ้าเมืองไทย" ฉบับที่ 984